Yeraltından Notlar - Fyodor Mihailoviç Dostoyevski

  Dostoyevski'nin 1982 yılı Adam Yayıncılıktan yayımlanan birinci basım, çevirisini Mehmet Özgül'ün yaptığı 128 sayfalık romanını okudum. Kitapta metin dışı yazarın kitap hakkındaki bir ön sözüne de yer verilmiş.
  Kırk yaşlarındaki bir adamın senelerce kendinden dahi sakladığı, geçmişine geriye dönüp bakışı şimdiki haline nasıl geldiğini sorgulaması ve bir sığınak olarak gördüğü yeraltı olarak adlandırdığı iç dünyasını konu almakta. Yazar içindeki karanlığı, kırgınlığı, çatışmaları, kızgınlıklarını anlatır. İnsanları neden sevmediğini kendisini anlamayan arkadaşlarına duyduğu öfkeyi dile getirir.
  Bu romanı okurken Dostoyevski'nin ruhsal durumunun iyi olmadığını, tam anlamıyla bir patlama yaşadığını düşünüyorsunuz çünkü gerçekten oldukça ağır bir psikolojik yapıt olmuş. Zaten Dostoyevski romanında sürekli " ben hasta ruhlu bir adamım" diyor. Bu romanı okuduktan sonra Dostoyevski'nin ne kadar büyük bir yazar olduğunu görüp bütün diğer eserlerini okumak istiyorsunuz. Dilinin ağır olmasına rağmen, hayata dair felsefik bakışı, psikolojik tespitleri ile okunmaya değer bir Dostoyevski klasiği.

Kitaptan Alıntılar:

• Hastalıklı biriyim ben...
• Becerikli ve iradeli biri, aynı zamanda aptaldır.
• Anlamak ağır bir hastalıktır, üstelik tam anlamak gerçek bir hastalıktır. 
• Zeki insanlar önemli biri yapamazlar, yaparlarsa aptaldırlar gibi bir yanılgı ile geçiyor günlerim.
• Doğa yasaları benim istençlerime ve hislerime göre değilse bana ne matematikten, bilimden. Duvarı yıkamayacaksan eninde sonunda deleceğim diye kendimi paralamam tabii; fakat yılmasına gücümün yetmeyeceği bir duvarı da önümde görmek istemem. 
• İnsanoğlu her zaman, her çağda, her yerde, her koşulda akıl mantığının ve hatta çıkarlarının gerektirdiği gibi değil, gönlü nasıl istemişse öyle davranmıştır. 
• Çıkar! nedir çıkar? ya bazı durumlarda insanın çıkarı aslında hiçte yararına olmayan kötü bir şeyi istemekse?
• Umutsuzluk en yakıcı zevktir, özellikle de içinde bulunduğun durumun çaresizliğini açıkça kavramışsan.
• Kim bir matematik formülüne göre arzulamak ister?
• Şunu bütün ciddiyetimle belirteyim, pek çok kez bir böcek olmayı istemişimdir.Ne yazık ki, buna bile erişemedim. Baylar, yemin ederim, her şeyi fazlasıyla anlamak bir hastalıktır; hem de tam anlamıyla, gerçek bir hastalık.
• Peki nasıl olurda bütün o bilgeler insanların hep normal ve akılcı yararlar için uğraşmak zorunda olduğunu düşünürler?
• Ölü doğmuş insanlarız biz ve uzun zamandır canlı babaların çocukları değiliz, giderek daha çok hoşlanıyoruz böyle doğmuş olmaktan. Zevk duyuyoruz bundan. Çok yakın bir gelecekte bir şekilde düşüncelerden doğmanın bir yolunu bulacağız.
• Arzuları, özgür iradesi, seçme gücü olmayan bir adam bir org vidasından başka nedir?

Keyifli okumalar :)